ચારધામ યાત્રાનો આવતી કાલથી પ્રારંભ:ગંગોત્રીના કપાટ સવારે 10:30 વાગ્યે અને યમુનોત્રીના કપાટ 11:55 વાગ્યે ખુલશે, જાણો આધ્યાત્મિક મહત્ત્વ

ઉત્તરાખંડની ચાર ધામ યાત્રા 30 એપ્રિલે અક્ષય તૃતીયાના રોજ યમુનોત્રી ધામથી શરૂ થવા જઈ રહી છે. આ ચારધામ યાત્રા ડાબેથી જમણે તરફ કરવામાં આવે છે. ડાબી બાજુનું પહેલું ધામ યમુનોત્રી છે. બીજા ક્રમે ગંગોત્રી, ત્રીજા ક્રમે કેદારનાથ અને ચોથા ક્રમે બદ્રીનાથ છે. બધા પવિત્ર સ્થળોના દરવાજા શુભ સમય અનુસાર ખોલવામાં આવે છે. આ કારણોસર, પહેલા ગંગોત્રી અને પછી યમુનોત્રીના દરવાજા ખુલશે. 29 એપ્રિલના રોજ, દેવી ગંગાની પાલખી તેમના શિયાળુ નિવાસ મુખવાથી ગંગોત્રી ધામ માટે રવાના થશે. તે જ સમયે, દેવી યમુનાની પાલખી 30મી તારીખે વહેલી સવારે ખારસાલી ગામથી યમુનોત્રી જવા રવાના થશે. ચાધામના તીર્થયાત્રાના પૂજારી ડૉ. બ્રજેશ સતી પાસેથી આપણે ગંગા-યમુનાની પાલખીથી લઈને ગંગોત્રી-યમુનોત્રી ધામના કપાટ ખુલવા સુધીની માહિતી સમજીશું... પહેલું ધામ... યમુનોત્રી ઉત્તરાખંડની ચાર ધામ યાત્રા યમુનોત્રી મંદિરથી શરૂ થાય છે. આ હિમાલયની પશ્ચિમમાં આવેલું પહેલું પવિત્ર સ્થળ છે. તે ઉત્તરકાશી જિલ્લાના બડકોટ તાલુકામાં આવેલું છે. આ પછી ગંગોત્રી, કેદારનાથ અને છેલ્લે બદ્રીનાથ ધામ આવે છે. આ મંદિરના દરવાજા આજે સવારે 11:55 વાગ્યે ખુલશે. દરવાજા ખુલતા પહેલા, વૈદિક મંત્રો સાથે દરવાજાની પૂજા કરવામાં આવશે. આ પછી દરવાજા ખુલશે. ત્યારબાદ ભોગ મૂર્તિ ગર્ભગૃહમાં સ્થાપિત કરવામાં આવે છે. પછી દેવીનું આહવાન કરવામાં આવે છે અને વૈદિક મંત્રો સાથે સ્થાપના કરવામાં આવે છે. યમુનાજીની મંગલ આરતી બાદ દર્શનનો પ્રારંભ થાય છે. આ ધામના રાવલ ખરસાલી ગામના ઉનિયાલ બ્રાહ્મણ છે. તેઓ જ દેવીની પૂજા કરે છે. યમુના દેવીની ભોગા મૂર્તિ ખરસાલી ગામમાંથી પાલખીમાં આવે છે. જે ચાંદીનું બનેલું છે. આ દેવીની પાલખીનું નેતૃત્વ તેમના ભાઈ શનિદેવ કરે છે. તેમને સોમેશ્વર કહેવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દેવી તેમનો નિવાસ છોડીને ખરસાલી પરત ફરે છે. ખરસાલીમાં શનિદેવનું મંદિર છે જે યમુનોત્રી ધામથી લગભગ 6 કિલોમીટર દૂર છે. બીજું ધામ... ગંગોત્રી આ મંદિરમાં ચાંદીના સિંહાસન અને મગર પર બેઠેલા દેવી ગંગાની પથ્થરની મૂર્તિ છે. મુખવા ગામથી દેવીની પૂજા થાય છે. આ સ્થળ ગંગોત્રી ધામથી 22 કિલોમીટર દૂર છે. મંદિરના કપાટ ખુલવાના એક દિવસ પહેલા મુખવા ગામથી ગંગા દેવીની પાલખી શરૂ થાય છે. આ પાલખીમાં, માતા ગંગાની અર્પણ મૂર્તિની સાથે, દેવી સરસ્વતી અને અન્નપૂર્ણાની મુગટ મૂર્તિઓ પણ હોય છે. દેવીની પાલખી મુખવા ગામથી શરૂ થાય છે અને ભૈરવ છાપ પહોંચે છે. અહીં ભૈરવ મંદિરમાં દેવીને રાત્રિ આરામ આપવામાં આવે છે. બીજા દિવસે અક્ષય તૃતીયાની સવારે પાલખી ગંગોત્રી પહોંચે છે. ખાસ વાત એ છે કે ગંગોત્રી મંદિર સમિતિ દ્વારા પસંદ કરાયેલા પૂજારીઓ જ માતા ગંગાની પાલખી લઈ આવે છે. ગંગોત્રીના દરવાજા સવારે 10:30 વાગ્યે ખુલશે. મુખવા ગામના સેમવાલ બ્રાહ્મણો ગંગા દેવીની પૂજા કરે છે. ત્યારબાદ મંદિરના કપાટના ખુલે છે. આ પછી, દેવી ગંગાની પથ્થરની મૂર્તિનો અભિષેક કરવામાં આવે છે, પૂજા કરવામાં આવે છે અને ગર્ભગૃહમાં મંગળ આરતી કરવામાં આવે છે. પછી રાજભોગ ચઢાવ્યા પછી દર્શન ખુલા મૂકાય છે. મંદિરના દરવાજા ખુલ્યા પછી, આગામી ત્રણ દિવસ સુધી દેવી ગંગાના શિલા સ્વરૂપમાં દર્શન કરવાની પરંપરા છે. ચોથા દિવસે, એટલે કે ગંગા સપ્તમીના દિવસે, દેવીની પથ્થરની મૂર્તિ પર સોનાનો મુગટ અને ચાંદીનું આવરણ મૂકવામાં આવે છે. આ પછી, દેવીના શણગારના દર્શન શરૂ થાય છે. કેદારનાથ ચારધામનું કેન્દ્રબિંદુ, જ્યાં 20 કિમી ચાલવું પડશે ભગવાન શિવનાં 12 જ્યોતિર્લિંગોમાંથી એક કેદારનાથ ધામના દરવાજા 2 મેના રોજ સવારે 7 વાગ્યે ખૂલશે. કેદારનાથ પહોંચવા માટે ચારધામના યાત્રાળુઓ હરિદ્વાર અને ઋષિકેશથી સીધી બસો લઈ શકે છે. બસો ફક્ત સોનપ્રયાગ સુધી જ જાય છે. ભાડું 600થી 700 રૂપિયા છે. અહીંથી તમારે 8 કિલોમીટર દૂર ગૌરીકુંડ આવવું પડશે. ગૌરીકુંડમાં રહેવા અને ખાવાની સુવિધા છે. અહીંથી કેદારનાથ ધામ સુધીનો મુશ્કેલ 20 કિમીનો રસ્તો શરૂ થાય છે. કેદારનાથ-બદ્રી મંદિર સમિતિના જણાવ્યા અનુસાર, કેદારનાથ મંદિરના દરવાજા 2 મેના રોજ ખૂલશે, પરંતુ ભગવાનની પંચમુખી ડોલી યાત્રા 28 એપ્રિલથી જ શરૂ થશે. ડોલી યાત્રા ઉખીમઠના ઓમકારેશ્વર મંદિરથી શરૂ થશે. આ યાત્રા એ જ દિવસે ગુપ્તકાશીના વિશ્વનાથ મંદિર પહોંચશે અને ત્યાં રાત્રિરોકાણ કરશે. બીજા દિવસે 29 એપ્રિલે સવારે, ડોલી યાત્રા ગુપ્તકાશીથી ફાટા પહોંચશે અને 30 એપ્રિલે, તે ફાટાથી ગૌરીકુંડ પહોંચશે. 1 મેના રોજ યાત્રા ગૌરીકુંડથી જંગલચટ્ટી, ભીમ્બલી, રામબાડા અને રુદ્ર પોઈન્ટ થઈને કેદારનાથ ધામ પહોંચશે. કેદારનાથ ધામના દરવાજા 2 મેના રોજ સવારે 7 વાગ્યે ભક્તો માટે ખોલવામાં આવશે. જો જૂનથી ઓગસ્ટ દરમિયાન હવામાન સારું રહેશે, તો આ વખતે 30 લાખથી વધુ લોકો કેદારનાથ ધામ પહોંચે તેવી અપેક્ષા છે. આખરે બદ્રીનાથ ધામના દર્શન યમુનોત્રી, ગંગોત્રી અને કેદારનાથ ધામની મુલાકાત લીધા પછી, આખરે બદ્રીનાથ ધામનો વારો આવે છે. બદ્રીનાથ જવાનો રસ્તો જોશીમઠમાંથી પસાર થાય છે અને કેદારનાથથી પાછા ફર્યા પછી જોશીમઠમાં પણ રહી શકાય છે. બદ્રીનાથ ધામ ચીન સરહદથી માત્ર 3-4 કિમી દૂર છે. ભારતનું છેલ્લું ગામ માના અહીંથી નજીકમાં છે. ચારધામ યાત્રા પૂર્ણ કર્યા પછી તમે માના ગામની મુલાકાત પણ લઈ શકો છો. બદ્રીનાથ ધામના દરવાજા 4 મેના રોજ સવારે 6 વાગ્યે ખૂલશે. અહીં પહોંચવા માટે ચારધામના યાત્રાળુઓ હરિદ્વારથી સીધા બસ દ્વારા જોશીમઠ જઈ શકે છે. બદ્રીનાથ ધામ જોશીમઠથી 40 કિલોમીટરના અંતરે આવેલું છે. બદ્રીનાથ ધામ માટે હેલિકોપ્ટરની સુવિધા પણ છે.